Założyciel
Święty Jan Bosko (Don Bosco) urodził się 16 sierpnia 1815 r.w Becchi – w północnych Włoszech (obecna nazwa tej miejscowości to – Castelnuovo Don Bosco). Gdy miał zaledwie 2 lata zmarł jego ojciec – Franciszek. Wówczas ciężar wychowania i utrzymania całej rodziny spoczął na wdowie – Małgorzacie, która także w ostatnich latach swego życia była pierwszym pomocnikiem w pracy ks. Bosko. Jan Bosko jako kilkuletni chłopiec, widząc jak wielkim powodzeniem cieszą się przygodni kuglarze i cyrkowcy, za pozwoleniem swej matki zaczął ich naśladować. W ten sposób zbierał mieszkańców swojego osiedla i zabawiał ich w niedziele i święta, przeplatając popisy modlitwą, pobożnym śpiewem i “kazaniem”, które było powtórzeniem wcześniej usłyszanego w kościele. Okres nauki i seminarium: Pierwszą Komunię Św. przyjął, gdy miał 11 lat. Dopiero w wieku 14 lat rozpoczął naukę u pewnego kapłana. Po przerwie spowodowanej śmiercią tego księdza, ukończył szkołę podstawową i średnią, pracując na swoje utrzymanie. Ukończył Wyższe Seminarium Duchowne w Turynie, gdzie 5 czerwca 1841 roku przyjął święcenia kapłańskie.
Apostolstwo
Za radą św. Józefa Cafasso wstąpił do Konwiktu w celu
pogłębiania swojej wiary i wiedzy. Szybko jednak rozpoczął działalność polegającą na niesieniu wszechstronnej pomocy młodzieży, która wówczas bardzo licznie napływała do szybko rozwijającego się miasta, by szukać środków na utrzymanie. Jako datę rozpoczęcia przez ks. Bosko pracy z młodzieżą, która wkrótce przerodziła się w wielkie dzieło, przyjmuje się dzień 8.12.1841 r. – święto Niepokalanej. Ponieważ ciągle przybywało tych, którym potrzebna była pomoc włącznie z udzieleniem dachu nad głową, ks. Bosko zaczął organizować specjalne domy. Tak powstawały oratoria i szkoły. Dla zapewnienia lepszej opieki i w celu rozszerzania dzieła, założył Towarzystwo Św. Franciszka Salezego (1859) i zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki Wiernych (1872).
Misje
Jednak praca nad opuszczoną młodzieżą nie wyczerpała zapału apostolskiego tego świętego. Otwierając nowe placówki w Europie wysyłać jednocześnie swoich duchowych synów na misje do Ameryki Południowej. Dzisiaj salezjanie pracują na wszystkich kontynentach świata.
System prewencyjny
Bardzo ważnym dziedzictwem ks. Bosko jest wypracowana i wypraktykowana przez niego metoda wychowawcza zwana “systemem prewencyjnym”. Między innymi polega ona na akcentowaniu takich wartości jak: religia, miłość i rozum oraz na ciągłej asystencji przy młodzieży. Dla współczesnych ks. Bosko, było to nowością nie od razu znajdującą zwolenników. A i dziś nie jest ta metoda łatwą w praktykowaniu. Działalnoąść wydawnicza: Zdając sobie sprawę, jak wielki wpływ wywiera prasa, św. Jan Bosko wolny czas poświęcał także pracy pisarsko-wydawniczej. Od 1861 roku posiadał własną drukarnię. Od 1877 wydawał dla wszystkich swoich przyjaciół miesięcznik – Biuletyn Salezjański, który ukazuje się po dziś dzień. Wszystkie pisma, wydane jego staraniem osiągnęły liczbę 1174 pozycji.
Zmarł 31 stycznia 1888 roku pozostawiając umocnione już zgromadzenia.
Beatyfikowany w 1929 r. Kanonizowany 1 kwietnia 1934 r.
Towarzystwo Salezjańskie
Powołane do istnienia przez charyzmatycznego kapłana, ks. Jana Bosko, turyńskiego apostoła młodzieży z drugiej połowy ubiegłego stulecia, rozwinęło się w sposób, który zadziwiał współczesnych – zarówno jego sympatyków jak i zagorzałych przeciwników, a dla niego samego stanowią niepodważalny argument woli Opatrzności. Obecnie jest to jedno z największych męskich zgromadzeń zakonnych w Kościele. W roku 1876 ta nowa wspólnota zakonna (powstała w 1859) liczyła już 330 członków. W roku 1887 (tzn. na rok przed śmiercią ks. Bosko) zgromadzenie liczyło 1049 salezjanów. Gdybyśmy szukali dzisiejszego odpowiednika tak gwałtownego wzrostu, jedynie dzieło Matki Teresy z Kalkuty dałoby się porównać z ekspansją wychowawcy z Turynu i rozmiarami jego przedsięwzięcia. W zestawieniu tych dwóch wybitnych postaci, jakimi mogła się cieszyć wspólnota Kościoła, zwraca uwagę obok oczywistych różnic, pewien zasadniczy rys wspólny. Zostali obdarzeni przez Ducha Świętego szczególnym charyzmatem wrażliwości na ludzkie cierpienie, powodowane najczęściej przez materialne ubóstwo. Dlatego też ubóstwo i jego konsekwencje, którymi są m.in. opuszczenie, samotność, bezradność, brak perspektyw na życie, wskazywało na charakter i pola apostolskiego zaangażowania, inspirowanego chrześcijańską miłością.
Salezjanie przybyli do Polski w roku 1898. Zgromadzenie w Polsce rozwijało się bardzo prężnie, bo już w roku 1933 następuje podział na dwie prowincje zakonne, a liczba współbraci-Polaków osiąga 571. Po drugiej wojnie, która pozbawiła życia lub rozproszyła po świecie ok. 300 salezjanów polskich, zgromadzenie rozwija się bardzo dynamicznie, w roku 1979 (kolejny podział, tym razem na cztery prowincje z siedzibami w Pile, Warszawie, Wrocławiu i Krakowie) liczba współbraci wynosi 938. Na stulecie przybycia salezjanów do Polski jest ich ok. 1200.
Po okresie komunizmu, gdzie jedyną możliwością pracy była praca w parafiach, pojawiają się nowe pola i perspektywy pracy. Wróciliśmy do specyficznej dla nas pracy wychowawczej wśród młodzieży. Powstały liczne różnego typu ośrodki kształcenia i wychowania, takie jak szkoły różnego rodzaju i stopnia, bursy, internaty, ośrodki wychowawcze. W grudniu 1997 roku na 185 szkół katolickich w Polsce – 31 prowadzili salezjanie. Włączamy się w pracę wydawniczą, mamy swój wkład na polu misji zagranicznych, jesteśmy obecni na katolickich wyższych uczelniach.
Z charyzmatem i początkami historii zgromadzenia łączy nas wola dochowania wierności Założycielowi i jego misjonarskiej pracy wśród młodzieży. Wciąż aktualne jest jego hasło “Daj mi dusze, resztę zabierz” – dziś nabiera ono swej nowej aktualności, a jak się wydaje ciągle czekają na nas nowe rzesze młodzieży zagubionej i potrzebującej.